ယခုႏွစ္
ေဖေဖာ္၀ါရီလအတြင္းက ရန္ကုန္တိုင္း လိႈင္သာယာစက္မႈဇုန္ရွိ တိုင္ရီ ဖိနပ္စက္႐ံု
အလုပ္သမား ဆႏၵျပပြဲ တခု (ဓာတ္ပံု – ဧရာဝတီ)
အလုပ္သမားအသင္းအဖြဲ႔ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္
အလုပ္ခ်ိန္ျပင္ပတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာစည္း႐ံုးျခင္းကို မည္သည့္ အာဏာပိုင္
အဖြဲ႔အစည္း ကေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္ရွင္ကေသာ္လည္းေကာင္း
တားျမစ္ၿခိမ္းေျခာက္ပိုင္ခြင့္ မရိွေၾကာင္း အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာန၊
အလုပ္သမားညႊန္ၾကားေရး ဦးစီးဌာနမွ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးသက္ႏိုင္ဦးက
သတိေပး ေျပာၾကားလိုက္သည္။
“၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ
ဥပေဒပုဒ္မ ၁၅၄ အရ ျပည္သူတို႔၏ ကိုယ္က်င့္တရားအက်ိဳးငွာ ျပဌာန္းထားတဲ့
ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္ရင္ မိမိယံုၾကည္ခ်က္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြကို လြတ္လပ္စြာ
ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ေရးသားခြင့္၊ လက္နက္မပါဘဲ စီတန္းလွည့္လွယ္ခြင့္ႏွင့္
အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ ရိွတယ္လို႔ အတိအလင္း ျပဌာန္းထားပါတယ္”
ဟု ဦးသက္ႏိုင္ဦးက ယခုလ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ
လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းခ်ဴပ္႐ံုး၌ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အလုပ္သမား၊ အလုပ္ရွင္ အသင္းအဖြဲ႔
ဖြဲ႔စည္းေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွစ၍
အလုပ္သမား အဖြဲ႔အစည္းဥပေဒ မူၾကမ္းကို စတင္ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ
၁၄ ရက္ေန႔တြင္ သမၼတက လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၉
ရက္ေန႔တြင္ နည္းဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ မတ္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ အဆိုပါ ဥပေဒႏွင့္
နည္းဥပေဒမွာ စတင္သက္၀င္လာၿပီ ျဖစ္သည့္အတြက္ အလုပ္သမား အသင္းအဖြဲ႔မ်ားလည္း
စတင္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ရရိွၿပီ ျဖစ္သည္။
“က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ဒီဥပေဒ
ထြက္ရိွလာတဲ့အခ်ိန္က ကာလအားျဖင့္ သက္တမ္းတိုေနေသးတဲ့အျပင္ အသိပညာေပးမႈ က႑မွာလည္း
အားနည္းမႈရိွတာေၾကာင့္ အလုပ္သမား အသင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔အတူ အလုပ္ရွင္အသင္း
အဖြဲ႔ေတြကလည္း အျခားႏိုင္ငံေတြမွာလို မ်ားစြာမရိွေသးတာျဖစ္လို႔ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ
အၿပိဳင္အဆိုင္ ေပၚေပါက္လာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔
အလုပ္သမားမ်ား အလုပ္ခ်ိန္ျပင္ပမွာ ေျပာဆိုစည္း႐ံုးတာကို
တားျမစ္ၿခိမ္းေျခာက္မယ္ဆိုရင္ ဒီဥပေဒအရ အေရးယူခံရမွာျဖစ္လို႔ မတားဆီးၾကပါနဲ႔လို႔
ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အလားတူ အလုပ္ရွင္မ်ားကလည္း မိမိတို႔အေနျဖင့္
အလုပ္ရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အၿပိဳင္အဆိုင္ ဖြဲ႔စည္းေစလိုပါတယ္” ဟု ဦးသက္ႏိုင္ဦးက
ဆိုသည္။
အလုပ္သမားအသင္း အဖြဲ႔သားမ်ားအျဖစ္
မိမိတို႔၏ ကာယစြမ္းအား၊ ဉာဏစြမ္းအားတို႔ျဖင့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္၍ရသည့္ လုပ္ခအေပၚတြင္
အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳေနသည့္ မည္သူမဆို ပါ၀င္ႏိုင္ေသာ္လည္း ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္၊
တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ရိွသည့္
လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း၀င္မ်ား ပါ၀င္ခြင့္မရိွေၾကာင္း သိရသည္။
“အလုပ္ခ်ိန္ျပင္္ပ ထမင္းစားခ်ိန္မွာ
အဖြဲ႔၀င္မလားဆိုၿပီး ဆႏၵရိွသူတိုင္းကို လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ံုးႏိုင္တယ္။ ၀င္မယ္ဆိုရင္
လက္မွတ္ထိုး၊ လူဦးေရ ၃၀ အထက္ ႀကိဳက္သေလာက္ ေက်ာ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ ၃၀
မျပည့္ရင္ေတာ့ ဖြဲ႔လို႔မရဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တခ်က္က စုစုေပါင္းအင္အားရဲ႕၁၀
ရာခိုင္ႏႈန္းက ေထာက္ခံဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ ဒါကိုလည္း ဥပေဒအရ တားဆီးပိုင္ခြင့္
မရိွတာေၾကာင့္ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ ခြင့္ျပဳေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးသက္ႏိုင္ဦးက
ေျပာသည္။
အေျခခံ အလုပ္သမား
အသင္းအဖြဲ႔မ်ားမွတဆင့္ ၿမိဳ႕နယ္၊ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း၊ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ဗဟို) အထိ
အဆင့္ဆင့္ဖြဲ႔စည္းသြားရန္ႏွင့္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ဗဟို) မွ ႏိုင္ငံတကာ
အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ဆက္သြယ္ျခင္း၊ အကူအညီမ်ား ရယူျခင္းတို႔
ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ဟု သိရသည္။
ဥပေဒအရ အလုပ္သမားမ်ား၏ ဆႏၵျပမႈတြင္
အလုပ္သမား အမႈေဆာင္ကိုယ္စားလွယ္ ၂ ဦးႏွင့္ အလုပ္ရွင္ဘက္မွ ကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္ဦး
ေဆြးေႏြးထားျခင္း၊ ေဆြးေႏြးမႈ မေအာင္ျမင္လွ်င္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္တြင္ ျဖန္ေျဖျခင္း၊
ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းတြင္ အျငင္းပြားမႈကို အဆံုးအျဖတ္
ခံယူျခင္းဟူသည့္ အခ်က္ ၃ ခ်က္ လုပ္ေဆာင္ၿပီးမွ ဆႏၵျပခြင့္ရွိေၾကာင္း၊ ဆႏၵျပရန္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို
အမ်ားျပည္သူႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားက ၁၄ ရက္၊ အမ်ားျပည္သူႏွင့္
မသက္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားက ၃ ရက္ ႀကိဳေတာင္းရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
“ဒါေၾကာင့္ ဒီဥပေဒအရ
က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ထစ္ခနဲဆို ဆႏၵျပလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ဒါကို အလုပ္သမားမ်ား
သိရိွဖို႔လိုပါတယ္။ ယခုထုတ္ျပန္ထားတဲ့ တည္ဆဲအလုပ္သမား အဖြဲ႔အစည္းဥပေဒက
ႏိုင္ငံတကာစံနဲ႔အညီ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ဥပေဒျဖစ္တဲ့အျပင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ
အလုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္းက ဥပေဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ ၅ ႀကိမ္ညိွႏိႈင္းထားၿပီးေတာ့
ျပည္တြင္းမွာရိွတဲ့ ဥပေဒပညာရွင္ေတြနဲ႔လလည္း ၁၀ ႀကိမ္ ညိွႏိႈင္းထားၿပီးေတာ့မွ
ျပဌာန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဦးသက္ႏိုင္ဦးက ဆိုသည္။
ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္း အလုပ္သမား
ဆႏၵျပမႈမ်ားမွာ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္ ေမႏွင့္
ဇြန္ ၂ လအတြင္း အလုပ္သမား ဆႏၵျပမႈ ၈၁ မႈ ရိွခဲ့သည့္အနက္ ၇၈ မႈမွာ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္
ျဖန္ေျဖေရးတြင္ ၿပီးဆံုးေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္၊ တိုင္း ခံုသမာဓိအဆင့္အထိ တက္ခဲ့သည့္
အမႈမွာ ၃ မႈ ရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုး ၁ မႈတည္းသာ ဗဟိုအဆင့္အထိ တက္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား
အလံုးအရင္းႏွင့္ ၀င္ေရာက္လာမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ အလုပ္သမားႏွင့္ အလုပ္ရွင္ ဆက္ဆံေရးမွာ
အဓိကအေရးပါေၾကာင္း စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။
Asia Develop Research Institute မွ
စီးပြားေရးပညာရွင္ တဦးက “ဂ်ာမနီ၊ ဂ်ပန္၊ အင္ဒိုနီးရွား စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ
အလုပ္ရွင္နဲ႔ အလုပ္သမား အၾကားမွာ ဘာျပႆနာမွ မရိွဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဥပေဒအရလည္း
ခိုင္မာမႈ ရိွေနတဲ့အျပင္ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမား အသင္းအဖြဲ႔ဆိုတာကလည္း
ေျမာက္မ်ားစြာရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းေတြကို တည္ၿငိမ္စြာ
လုပ္ကိုင္ႏိုင္တာျဖစ္လို႔ Industrial Relationship က အဓိကျဖစ္တယ္။ ဆႏၵျပတာက အဓိက
မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဆႏၵျပခြင့္ရိွတာမွန္ေသာ္လည္း ဒါက ေနာက္ဆံုး ထုတ္သံုးရမယ့္
လက္နက္ပါ” ဟု ေျပာသည္။
စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး
၀န္ႀကီး၏အၾကံေပး ေဒါက္တာေမာင္ေအာင္ကလည္း “အလုပ္ရွင္နဲ႔ အလုပ္သမားအၾကားမွာ
တည္ၿငိမ္စြာနဲ႔ Social Dialogue ေျပာတဲ့ အဆင့္မ်ိဳးေရာက္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔
ေမၽွာ္မွန္းပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေနာက္လာမယ့္ ၆ လ၊ ၁ ႏွစ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခား
ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈက ၀င္လာပါေတာ့မယ္။လာတဲ့အခါမွာလည္း အလုပ္သမားနဲ႔ အလုပ္ရွင္အၾကား
ဆက္ဆံေရး တည္ၿငိမ္မႈအေပၚမွာ အားယူၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားစြာ
ျပဳလုပ္လာမွာျဖစ္လို႔ လုပ္ငန္းေတြလည္း တိုးခ်ဲ႕လာပါလိမ့္မယ္။ ဒီအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈက
အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေပါမ်ားလာမွာျဖစ္လို႔ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရးလည္း
ပိုမို ေျပလည္လာပါလိမ့္မယ္” ဟု ဆိုသည္။
ဧရာဝတီ
